Kazaks

Het Kazaks maakt deel uit van de Centraal-Turkse (of Aralo-Kaspische) taalgroep, waaronder ook het Kirgizisch en andere minder bekende talen vallen. De Centraal-Turkse talen zijn een subgroep van de Turkse talen, waartoe ook het Turks, Azerbeidzjaans (Azeri), Oejgoer, Oezbeeks en Turkmeens behoren. De Turkse talen en de Mongoolse talen van Siberië en Noordwest-China zijn hoofdgroepen van de Altaïsche taalfamilie. De Kazakse taal en andere Turkse talen zijn nauw aan elkaar verwant en zijn onderling in grote mate begrijpelijk.

Het Kazaks werd tot 1929 in het Arabische schrift geschreven, waarna het tot 1940 het Latijnse schrift hanteerde. Vanaf 1940 tot nu maakt het gebruik van het cyrillisch. Het cyrillisch dat nu wordt gehanteerd, maakt gebruik van de 33 letters van het standaard Russisch, aangevuld met letters die specifiek zijn voor het Kazaks (zoals: қ, ә, i, ң, ө, ғ, ү, ұ).

In 1989 heeft de Opperste Sovjet van Kazakstan het Kazaks als officiële taal ingevoerd, waarbij het Russisch gehandhaafd bleef als de taal voor de interetnische communicatie. De nieuwe grondwet van 1993 bepaalt dat de president van de Republiek vloeiend Kazaks moet spreken. Desondanks worden de meeste handels- en regeringsaangelegenheden tot op heden in het Russisch afgewikkeld.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Ten tijde van de Sovjet-Unie diende iedere Sovjetburger, eventueel naast zijn moedertaal, het Russisch te beheersen. Op die manier fungeerde het Russisch als een lingua franca binnen de toenmalige Sovjet-Unie. Hierdoor speelt het Russisch tot op de dag van vandaag een belangrijke rol in het dagelijkse leven in veel voormalige Sovjetrepublieken.

Hierin komt na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 geleidelijk verandering. Sinds het begin van de jaren negentig streven de overheden van voormalige Sovjetrepublieken ernaar de rol van het Russisch in hun samenleving terug te brengen en het gebruik van hun landstaal te intensifiëren om zodoende de eigen identiteit en cultuur te versterken.

De betekenis van het Russisch neemt in de voormalige Sovjetrepublieken weliswaar af, maar zal gezien de belangrijke rol van de Russische Federatie in de regio een belangrijke plaats blijven innemen.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Tekstfragment Kazaks

Алматы, Қазақстан

18-шi қыркүйек, 2001-шi жыл

Қазақстан Халқы мен Үкiметiне:

Сiздерге АҚШ Президентi Джордж Буштың атынан және өзiмнiң атымнан 2001-шi жылы қыркүйектиң 11-шi жұлдызында Нью Йорк, Колумбия Округiндегi Вашингтон және Пенсильванияда орын алған қаралы оқиғаларға байланысты көңiл айтқандарыңызға шын ризашылығымды бiлдiремiн.

Америка Елшiлiгiнiң алды Қазақстан азаматтары қалдырған гүл шоқтарына толып кеттi. Баска да жақсылық iзгi ниет және қолдау бiлдiрушiлерден күн сайын хаттар түсуде, оның iшiнде, факс және электронды пошта арқылы келiп жатқан хаттар да бар.

Өздерiңiз бен үкiмет өкiлдерi бiлдiрiп жатқан жылы да, ықыласты лебiздер, бiздi есеңгiретiп, жанымызды түршiктiрген қайғымызға ортақтасып, жүректерiңiздiң қазаға ұшырағандармен, олардың жанұясы және жолдастарымен бiрге екендiгiн көрсеттi. Президент Назарбаев: "Америка үшiн осы қаралы күндер аралығында Қазақстан халқы Америка халқымен қатар жазықсыз қаза болғандардың өлiмiне байланысты шын жүректен қайғырады”, - деп айтты. Сiздер де, үлкен мемлекеттiң халқы ретiнде, өз көңiлдерiңiздi молынан бiлдiрдiңiздер.

Бiз, Президент Назарбаевтың терроризм әрекеттерiн халық алдында айыптап, оның Құрама Штаттарына терроризмге қарсы бiздiн күреске қолдау бiлдiргенiне ерекше ризамыз.

Бiздiң Американдық қауымдастығымызға жылы сезiм мен қолдау көрсеткендерiңiз үшiн эр қайсысымыз сiздерге зор алғыс айтамыз. Сонымен қатар, жуырда Президент Буш айтқандай, "террористердiң шабуылы бiздiң ең зәулiм ғимараттарымыздың негiзiн шайқауы мүмкiн, бiрақ Американың тамырына балта шаба алмайды”.

Nederlandse vertaling

Almaty, Kazakstan

18 september 2001

Aan het volk en de regering van Kazakstan:

Namens de president van de VS, George Bush, wil ik uiting geven aan mijn diepe dankbaarheid voor uw condoleances naar aanleiding van de tragische gebeurtenissen in New York, Washington D.C. en Pennsylvania op 11 september 2001.

Het trottoir voor de Amerikaanse ambassade in Kazakstan is bezaaid met bloemen die achtergelaten zijn door Kazakse burgers en andere vrienden. Uw brieven, faxen, sympathie- en steunbetuigingen per e-mail blijven dagelijks binnenstromen.

Uw warme en vriendelijke gebaren, alsmede die van uw regeringsvertegenwoordigers, tonen dat u onze eigen gevoelens van ontzetting en verschrikking deelt en dat uw gedachten bij de slachtoffers, hun families en vrienden zijn. President Nazarbajev heeft opgemerkt dat tijdens deze voor Amerika tragische dagen het volk van Kazakstan tezamen met het Amerikaanse volk oprecht treurt om de dood van duizenden onschuldige mensen. En de uiting van medeleven door u, vertegenwoordigers van dit grootse volk, is hier een duidelijk bewijs van.

In het bijzonder waarderen wij het dat president Nazarbajev in het openbaar terreurdaden heeft veroordeeld en zijn steun heeft betuigd aan de Verenigde Staten in onze strijd tegen het terrorisme.

Een ieder onder ons waardeert ten zeerste uw aandacht en ondersteuning die u ons in deze tragische tijd heeft gegeven. En zoals president Bush onlangs heeft gezegd: "terreurdaden kunnen de fundamenten van onze allerhoogste gebouwen doen wankelen, maar zij kunnen de fundamenten van Amerika niet aantasten.”

Hoogachtend,

Copyright © Inter-Lingua