Lets

Het Lets is de officiële landstaal van de Republiek Letland waar ongeveer 1,5 miljoen mensen het als eerste taal spreken. Een aanzienlijk aantal mensen dat Lets spreekt, woont in de VS (50.000), Rusland (29.000). Australië (25.000) en Canada (15.000). Verder bestaan er nog kleine gemeenschappen in Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Zweden, Litouwen, Oekraïne, Brazilië, Estland, Wit-Rusland, Nieuw-Zeeland en Venezuela.

Het Lets behoort tot de Balto-Slavische taalgroep, meer bepaald de Baltische tak van de Indo-Europese taalfamilie. De Baltische tak bestaat uit twee groepen: het Oost-Baltisch dat bestaat uit het Lets en het Litouws en het West-Baltisch, bestaande uit het Oud-Pruisisch dat sinds 1700 uitgestorven is. Het Lets is het meest verwant aan het Litouws.

Het Lets is gebaseerd op het Latijnse alfabet en kent 33 letters.

Het Lets is de officiële landstaal van Letland en wordt gebruikt op alle officiële gebieden. De heersende taal in de media is het Lets, maar er worden eveneens kranten en uitzendingen in het Russisch, Engels en Zweeds verzorgd. In het schoolsysteem wordt het Lets op alle niveaus gebruikt. Op de universiteiten wordt tevens gebruik gemaakt van Russisch en Engels. Het gebruik van het Lets op radio en TV, alsmede op school draagt bij tot het versterken van het standaard Lets. De meeste Letten zijn twee- of drietalig en spreken naast het Lets, afhankelijk van de geografische ligging, ook nog Russisch, Litouws, Ests of Pools. De annexatie van Letland door verschillende landen: Duitsland, Polen, Zweden en Rusland heeft de ontwikkeling van het Lets aanzienlijk beïnvloed.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Ten tijde van de Sovjet-Unie diende iedere Sovjetburger, eventueel naast zijn moedertaal, het Russisch te beheersen. Op die manier fungeerde het Russisch als een lingua franca binnen de toenmalige Sovjet-Unie. Hierdoor speelt het Russisch tot op de dag van vandaag een belangrijke rol in het dagelijkse leven in veel voormalige Sovjetrepublieken.

Hierin komt na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 geleidelijk verandering. Sinds het begin van de jaren negentig streven de overheden van voormalige Sovjetrepublieken ernaar de rol van het Russisch in hun samenleving terug te brengen en het gebruik van hun landstaal te intensifiëren om zodoende de eigen identiteit en cultuur te versterken.

De betekenis van het Russisch neemt in de voormalige Sovjetrepublieken weliswaar af, maar zal gezien de belangrijke rol van de Russische Federatie in de regio een belangrijke plaats blijven innemen.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Tekstfragment Lets
 
 
Atspiedies pret presēta siena saini, viņš aizdedzināja

cigareti. Pulksten četros divi apbruņoti sargi un tas

virsnieks, kas viņus izglāba vilciena tuvumā, nāca,

lai aizvestu viņu uz ģenerāļa dienesta telpu

izjautāšanai.

Nederlandse vertaling
 
 
Leunend tegen een hooibaal, stak hij een sigaret op.

Om vier uur kwamen twee gewapende wachten en de officier

die hen bij de trein gered hadden om hem voor verhoor

naar het kantoor van de generaal te brengen.

Copyright © Inter-Lingua